Begrippen en afbeeldingen

Een erectiestoornis (ook, ouderwets: impotentie) is het onvermogen om een erectie van de penis te verkrijgen of te behouden die voldoende is om goede geslachtsgemeenschap te kunnen hebben. Dit is onafhankelijk van het vermogen tot het hebben van een zaadlozing en onafhankelijk van de vruchtbaarheid van de man. Meestal wordt impotentie aangeduid met "erectiestoornis", daar impotentie een vrij beladen term is en nogal eens (foutief) ook voor de andere seksuele problemen wordt gebruikt, met name de sekslust en te vroeg klaarkomen.

Van de ziekte van Peyronie of induratio penis plastica, is sprake als de penis bij het stijf worden krom trekt, in het horizontale of verticale vlak. Dit is een verworven aandoening; de normale lichte kromming omhoog die men meestal ziet valt er niet onder. Soms kan dit ook pijnlijk zijn en meestal is er ook bij een penis niet in erectie een verharde bindweefselstreng te voelen. Dit kan soms zo ernstige vormen aannemen dat geslachtsgemeenschap erdoor onmogelijk wordt.

Psychogeen vaginisme is het onvrijwillig samentrekken van de spieren rondom de vagina waardoor het (bijna) onmogelijk wordt om geslachtsgemeenschap te hebben. Deze samentrekking vindt plaats wanneer een penis of een vinger of een in te brengen voorwerp zoals tampon in de buurt van de vagina wordt gebracht. Het is alsof het onderbewuste door een lichamelijke actie nee zegt tegen penetratie terwijl het bewustzijn van de vrouw daar mogelijk niet negatief tegenover staat. Dit wordt onderscheiden van organisch vaginisme.

Dyspareunie is een terugkerende of aanhoudende genitale pijn die samengaat met de coïtus. Dit kan het resultaat zijn van een somatische aandoening, maar kan ook een psychische oorzaak hebben. Bij vrouwen met het Sjögren-syndroom kunnen deze klachten zich voordoen als gevolg van uitgedroogde slijmvliezen, hier is de oorzaak dus puur somatisch en in dit geval te verhelpen met lubrificerende middelen. Bij oppervlakkige dyspareunie bij vrouwen wordt pijn ervaren bij het binnengaan van de vagina, dit kan een symptoom zijn van vaginisme.

Vulvitis, een brandend, jeukend of pijnlijk gevoel van de vulva, is ook bekend onder de naam vestibulitis of vulvadynie. Vaak is er namelijk in strikte zin geen sprake van een ontsteking. Dyspareunie zal vaak de klacht zijn waarmee de vrouw zich tot de hulpverlener wendt. Klachten van de vulva komen veel voor, maar exacte cijfers ontbreken, de diverse onderzoeken laten cijfers zien van 1 - 20% van de seksueel actieve vrouwen. De klachten zijn soms intermitterend, soms cyclisch maar ook vaak chronisch aanwezig.

Een vaginale candidainfectie, Candida-vaginitis of 'urogenitale candidiasis' is een infectie in de vagina, veroorzaakt door de gist Candida albicans. Infectie met dit organisme kan ook op andere plaatsen klachten geven, zie hiervoor candidiasis. Dit micro-organisme is normaal op de huid, in de darmen en ook wel wat in de vagina aanwezig. Soms kunnen de aantallen echter opeens toenemen en klachten veroorzaken. Het is dus geen geslachtsziekte, al komt het wel voor dat als de partner niet tegelijkertijd wordt behandeld de klachten snel terugkomen.

Genitale herpes is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die veroorzaakt wordt door het virus herpes simplex-2 (HSV2) en kan leiden tot genitale klachten, maar ook tot een koortslip (via orale seks). Een normale koortslip is een uiting van een ander, maar verwant herpesvirus: herpes simplex-1. Wie eenmaal besmet is met het virus, draagt het een leven lang bij zich, ook als er (tijdelijk) geen symptomen zijn. Bij vrouwen kunnen de schaamlippen, clitoris, vulva, billen, anus en algemene schaamstreek aangedaan zijn.

Genitale herpes is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die veroorzaakt wordt door het virus herpes simplex-2 (HSV2) en kan leiden tot genitale klachten, maar ook tot een koortslip (via orale seks). Een normale koortslip is een uiting van een ander, maar verwant herpesvirus: herpes simplex-1. Wie eenmaal besmet is met het virus, draagt het een leven lang bij zich, ook als er (tijdelijk) geen symptomen zijn. Bij de man kunnen deze blaasjes ontstaan op de schacht van de penis, de genitale regio, de binnenkant van de dij, de billen of op de anus.

Een seksueel overdraagbare aandoening (soa), vroeger ook wel bekend als venerische ziekte, is een ziekte die vooral wordt overgedragen door seksueel contact (gewoonlijk geslachtsgemeenschap, orale seks of anale seks). De ziekteverwekker van een soa kan zich bijvoorbeeld bevinden in het slijm van de vagina, of in het sperma of achter de voorhuid. Wanneer contact wordt gemaakt met een partner kan de ziekteverwekker worden overgedragen. Daarvoor is soms een wondje nodig bij de ontvanger, maar dat is lang niet altijd het geval.

Vaginale afscheiding of vaginaal vocht is de normaal door de vagina geproduceerde vloeistof. Tijdens seksuele opwinding neemt de productie toe. Vaginaal vocht zorgt ervoor dat de wrijving tussen de vagina en de penis vermindert tijdens geslachtsgemeenschap. Ook maakt het vaginaal vocht het binnendringen van de penis gemakkelijker. Vaginale droogheid is het verschijnsel dat er onvoldoende vocht aanwezig is. Zoals dit bij droge seks het geval is. Er kan dan een kunstmatig glijmiddel gebruikt worden.